De spelers
Het duurzaam toegankelijk houden van informatieobjecten is mensenwerk. Sterker nog: het is ‘veel mensen’ werk. In de foto hierboven zie je het netwerk van mensen waarmee Claudia Roeck in haar promotieonderzoek naar de essentiële eigenschappen van het kunstwerk ‘Shan Shui’ rekening moet houden. Het opereren in dit soort krachtenvelden wordt makkelijker als je het met elkaar eens bent over de doelen die je nastreeft. Dat is het gezamenlijk richten van de pijlen.
Voor jou als praktijkbeoefenaar ziet het speelveld er waarschijnlijk net anders uit. De (beeld)archivaris, archiefmedewerker, bibliothecaris, curator, conservator, informatieprofessional, digital preservation officer, zorgdrager of [hier jouw functie of taak] draagt op één of andere manier zorg voor de digitale collectie. Daarbij heeft hij tijdens verschillende levensfasen van informatieobjecten te maken met allerhande spelers. Ter illustratie staat hieronder een greep van de mogelijke spelers waar je – afhankelijk van de collectie en de uitdaging of taak daarbinnen – mee te maken kunt krijgen:
- Opdrachtgevers
- het management.
- subsidiegevers.
- de wetgever
- Partijen die het materiaal aanleveren
De archiefvormer, depotgever, maker, producent, creator, kunstenaar, onderzoeker, etc. - Medezorgdragers voor het materiaal
- Het beleid
De beleidsmedewerker. - Beheer en toegang
(Beeld)archivaris, archiefmedewerker, bibliothecaris, curator, conservator, informatieprofessional, functioneel beheerder, medewerker PR, etc. - De (gedeelde) voorzieningen
Leveranciers van preserveringssoftware en -systemen en gedeelde voorzieningen zoals die door het Netwerk Digitaal Erfgoed worden ontwikkeld en aangeboden.
- Het beleid
- Doelgroep van de collectie
Hoe ziet de groep waarvoor de collectie van het archief bedoeld is eruit? Wat is de gedefinieerde doelgroep? - Controleurs van het archief
- De Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed.
- Andere partijen die de kwaliteit van het archiefbeheer beoordelen, zoals certificerende instellingen.
Om een stapje in de richting van duurzame toegang te kunnen zetten, is het zaak je eigen positie in het speelveld te leren kennen. Als je weet met wie je allemaal te maken kunt krijgen, kun je de pijlen makkelijker richten op een gemeenschappelijk doel. In de eindopdracht van deze module ga je ‘jouw’ speelveld in beeld brengen.
Het jargon
Instanties
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is een onderdeel van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De Rijksdienst werkt onder de rechtstreekse verantwoordelijkheid van de minister en voert wet- en regelgeving en erfgoedbeleid uit.
Spelers
De gedefinieerde doelgroep
De gedefinieerde doelgroep (‘Designated Community’ in het Engels) is een geïdentificeerde groep potentiële consumenten waarvoor de collectie van een archief bedoeld is en die in staat moet zijn om een bepaalde set van informatie te begrijpen. De gedefinieerde doelgroep kan bestaan uit meerdere groepen. Hoe de gedefinieerde doelgroep eruitziet wordt bepaald door het archief en deze definitie kan veranderen in de tijd. De gedefinieerde doelgroep beschikt over de basiskennis (‘Knowledge Base’ in het Engels) die nodig is om de informatieobjecten (op basis van de door het archief meegeleverde metadata en documentatie) te begrijpen.
Archiefvormer
Een archiefvormer is een organisatie/instelling, persoon of familie die uit hoofde van zijn of haar activiteiten of ter vervulling van zijn of haar taken archiefdocumenten heeft ontvangen, opgemaakt of gebruikt.
Zorgdrager
Een zorgdrager is degene die krachtens de [Archief]wet belast is met de zorg voor archiefbescheiden.