Praktijkcase webarcheologie
Data vormen de nieuwe klei, scripts de nieuwe schoppen en het web is de allerjongste kleilaag die we gaan ontginnen. Webarcheologie is een nieuw gebied in e-cultuur waarbij we relatief nieuw (born-digital) materiaal dat nog niet zo lang geleden verloren is gegaan, opgraven met relatief nieuwe (digitale) gereedschappen. Zowel de materie als de methoden om ons digitale verleden op te graven en te reconstrueren zijn piepjong en nog volop in ontwikkeling. Maar, wat is nu webarcheologie? | Tjarda de Haan, webarcheologe
De Digitale Stad herleeft
Beginscherm van DDS (via de Waag)
Op 15 januari 1994 opende De Digitale Stad (DDS) in Amsterdam haar virtuele poorten. De Digitale Stad (DDS; 1994-2001) is een schatkamer met digitaal erfgoed uit de beginjaren van het web in Nederland. DDS is de oudste Nederlandse online gemeenschap en speelde een belangrijke rol in de internetgeschiedenis van Amsterdam en Nederland. DDS volgde de technologische ontwikkelingen op de voet en dat resulteerde in verschillende interfaces (‘stadsgezichten’) en projecten. De virtuele stad met haar inwoners bracht objecten, ideeën en tradities voort in nieuwe digitale vormen zoals webpagina’s, nieuwsgroepen, chat, audio, video. Daarmee is het een belangrijke historische bron. Het preserveren waard dus! Met het project De Digitale Stad Herleeft willen het Amsterdam Museum (onder leiding van webarcheologe Tjarda de Haan) het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, de Universiteit van Amsterdam en Waag Society De Digitale Stad reconstrueren en veiligstellen voor de toekomst.
A slow data project
Hoe reconstrueer, conserveer en ontsluit je een interactieve online omgeving die genetwerkt en context-afhankelijk is op duurzame wijze zodat de stad toegankelijk blijft voor toekomstige generaties? In ieder geval niet van vandaag op morgen. De website was 7 jaar online en het opgraven ervan tot een echt werkende digitale stad duurt inmiddels (begin 2017) ook 7 jaar. De oogst van al het harde werk komt inmiddels in zicht. In december 2016 won het project de prestigieuze Digital Preservation Award op het gebied van ‘Safeguarding the Digital Legacy’, oftewel het veiligstellen van ons (bedreigde) digitale erfgoed. In 2017 wordt een aantal zogeheten ‘Hacking Heritage Labs’ georganiseerd om iedereen op de hoogte te houden van de voortgang en het uiteindelijke resultaat van de opgravingen en methodes van conserveren en tentoonstellen.
Tips voor startende webarcheologen
Ga je ook starten met webarcheologie? Volg dan de tips van Tjarda de Haan:
- Start
Als een website offline is gehaald en je hebt niks: wat doe je dan? Je start gewoon! - Verzamel
Ga op zoek naar verhalen, herinneringen en data over de website, bijvoorbeeld via oude kranten in Delpher of de Wayback machine - Documenteer en communiceer
Documenteer, documenteer, documenteer. Leg al je vondsten zorgvuldig vast en maak ze zichtbaar (blog erover en richt een pagina met gevonden voorwerpen in) - Betrek anderen
Organiseer feestjes, zorg dat anderen je helpen - Reconstrueer en ontwikkel tools
Ruwe data is niet genoeg. Analyseer de data, vind de experts die je daarbij kunnen helpen en ontwikkel tools - Completeer
- Presenteer
Presenteer aan je publiek
Onder webarcheologie valt ook het zoeken naar krantenartikelen over De Digitale Stad (DDS). Hier via www.delpher.nl
Meer weten?
- Marleen Stikker – één van de oprichters van DDS – kijkt terug naar deze expeditie op Youtube (2012, 9 minuten).
- Bekijk het webinar ‘The Digital City Revives’ met Tjarda de Haan (2017, 48 minuten).
- Zie det DIY Handboek voor Webarcheologie