paragraaf

De drie-eenheid

paragraaf Progress:

Tijdens deze cursus staat het informatieobject in de schijnwerpers. Maar wat bedoelen we er eigenlijk mee? Als we het informatieobject als som zouden definiëren dan ziet dat er als volgt uit:

digitaal object + representatie-informatie = informatieobject

De combinatie van digitaal object, representatie-informatie en informatieobject wordt ook wel ‘de drie-eenheid’ genoemd. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Vergelijk het met geheimschrift. Als je niet weet volgens welke regels en met welke tools je dat geheimschrift moet ontcijferen dan blijft het geheim bewaard. En in de tussentijd tikt de klok door omdat het geheimschrift zelf ook aan verval onderhevig is (bitrot).

De som begint met een digitaal object: gecodeerde informatie als een reeks nullen en enen op een opslagmedium. De manier waarop de nullen en enen georganiseerd zijn, hangt af van de specificaties van het gebruikte bestandsformaat. Verschillende typen digitale objecten (beeld, audio, tekst, video, technische tekeningen, 3D-modelllen, source code, etc.) hebben verschillende bestandsformaten. Het informatieobject ontstaat alleen bij een juiste interpretatie (representatie) van het digitale object. De representatie-informatie is dan ook essentieel voor duurzame toegankelijkheid. Als je weet volgens welke formaatspecificaties de nullen en enen geordend zijn, met welke software je dit bestand moet openen, op welk besturingssysteem deze software draait en welke hardware daar dan voor nodig is, kun je de nullen en enen omzetten en het opgeslagen bestand bekijken. Dan ben je er nog niet. Je moet ook nog begrijpen wat zich voor jouw ogen ontvouwt. En daar is de juiste representatie-informatie voor nodig.

Sommige representatie-informatie is ín het object opgeslagen zoals de software waarmee het bestand is gemaakt; een ander deel van de representatie-informatie wordt bíj het object opgeslagen (metadata en datadocumentatie). De maker van een object licht bijvoorbeeld de betekenis van bepaalde kolommen in een spreadsheet toe. Met dit soort informatie wordt de bedoeling van de maker duidelijk en kan het informatieobject doen waar deze voor is bedoeld: informatie overdragen.

Het jargon

Digitaal object


Een digitaal object is een reeks van nullen en enen (de bitstream) op één of andere drager, opgeslagen in een bepaald bestandsformaat, gebruikmakend van een specifieke combinatie van software en hardware.

Representatie-informatie


Representatie-informatie is alle informatie die nodig is om een digitaal object om te zetten in een betekenisvol geheel: het informatieobject.
Representatie-informatie betreft niet alleen informatie ín het object , zoals de gebruikte software en datum van creatie (embedded metadata), maar ook informatie die het object zodanig omschrijft (met metadata en documentatie)  dat een gebruiker het bestand nu en in de toekomst begrijpt.

Informatieobject


Het informatieobject is het bestand dat getoond wordt na een juiste representatie van het digitale object.

Bitrot


Bitrot is de aantasting van digitale data op het laagste niveau.  Het gaat om de verslechtering van de integriteit van data bij de transfer of opslag.

Meer weten?

In het artikel ‘Het OAIS-model, een leidraad voor duurzame toegankelijkheid‘ (pdf) van Barbara Sierman kun je nog veel meer lezen over het informatieobject.

Comments

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.